Nâng cấp Pectra thành công nhưng hoạt động người dùng Ethereum vẫn sụt giảm

Ethereum, nền tảng blockchain tiên phong với smart contract, đã từng là trung tâm của mọi đổi mới trong thế giới crypto, từ DeFi, NFT đến GameFi. Tuy nhiên, trong chu kỳ thị trường hiện tại, dù vừa hoàn thành nâng cấp Pectra đầy tham vọng vào ngày 7/5/2025, Ethereum lại đang đối mặt với một thực tế đáng suy ngẫm: hoạt động người dùng Ethereum không những không tăng mà còn sụt giảm. Liệu đây là dấu hiệu của một “khoảng lặng” tạm thời hay báo hiệu một thách thức lớn hơn cho vị thế của Ethereum? Hãy cùng Blog Meme phân tích nguyên nhân và triển vọng của hiện tượng này.

Pectra – Bước tiến kỹ thuật quan trọng

Nâng cấp Pectra, kết hợp hai đề xuất Prague (tầng thực thi) và Electra (tầng đồng thuận), là bản nâng cấp lớn nhất của Ethereum kể từ The Merge năm 2022. Với 11 Ethereum Improvement Proposals (EIPs), Pectra mang đến nhiều cải tiến kỹ thuật đáng kể, bao gồm:

• Tăng giới hạn staking: EIP-7251 nâng mức staking tối đa cho validator từ 32 ETH lên 2.048 ETH, giúp giảm số lượng validator cần thiết, tối ưu hóa hiệu suất mạng và hỗ trợ các nhà đầu tư tổ chức tham gia dễ dàng hơn. Điều này cũng cho phép tích lũy phần thưởng tự động (auto-compounding), tăng hiệu quả staking.
• Trừu tượng hóa tài khoản (Account Abstraction): EIP-7702 cho phép ví thông thường (EOA) hoạt động như smart contract, hỗ trợ thanh toán phí gas bằng token khác ngoài ETH (như USDC, DAI), gộp nhiều giao dịch (transaction batching) và cải thiện trải nghiệm người dùng.
• Tăng dung lượng blob: EIP-7691 tăng số lượng blob dữ liệu từ 3 lên 6 mỗi block (tối đa 9), cải thiện khả năng mở rộng cho Layer-2, giảm phí giao dịch và tăng hiệu suất cho các rollup như Arbitrum, Optimism.
• Rút gọn thời gian kích hoạt validator: EIP-6110 giảm thời gian chờ từ 9 giờ xuống 13 phút cho validator mới, tăng tính linh hoạt cho staking.
• Cải thiện bảo mật và hiệu quả: Các EIP như EIP-7002 (rút tiền staking qua smart contract) và EIP-2537 (tối ưu hóa hoạt động mã hóa) tăng tính an toàn và hiệu quả cho hệ sinh thái.

Pectra được triển khai thành công trên mainnet vào ngày 7/5/2025, sau khi vượt qua các thử thách trên testnet Holesky, Sepolia và Hoodi. Các nhà phát triển, từ Ethereum Foundation đến các tổ chức như Consensys, đều ca ngợi đây là bước tiến quan trọng để cải thiện khả năng mở rộng, bảo mật và trải nghiệm người dùng. Tuy nhiên, bất chấp những cải tiến này, dữ liệu gần đây cho thấy hoạt động người dùng Ethereum lại đi ngược kỳ vọng.

Hoạt động người dùng sụt giảm: Bằng chứng từ dữ liệu

Theo báo cáo từ Glassnode, sau nâng cấp Pectra, số lượng địa chỉ mới trên Ethereum giảm 1,8% và địa chỉ “hồi sinh” (các ví quay lại hoạt động sau thời gian dài) giảm 8,4% so với mức trung bình từ đầu năm 2025. Số lượng địa chỉ hoạt động hàng ngày (Daily Active Addresses) tuy có lúc tăng vọt, vượt 555.000 vào đầu tháng 5 theo dữ liệu Santiment, nhưng lại biến động thất thường, với các đợt tăng giảm liên tục, cho thấy hành vi đầu cơ ngắn hạn thay vì sự cam kết dài hạn.

Tổng giá trị khóa (TVL) trên Ethereum hiện chỉ còn khoảng 65 tỷ USD, giảm 39% so với đỉnh cao 107 tỷ USD vào năm 2021. Trong khi đó, phí gas trung bình giảm xuống mức thấp nhất kể từ 2020, phản ánh sự sụt giảm đáng kể trong nhu cầu giao dịch. Điều này trái ngược hoàn toàn với thời kỳ đỉnh cao 2021, khi Ethereum xử lý 1-1,2 triệu giao dịch mỗi ngày dù phí gas cao ngất ngưởng (20-100 USD).

Dù vậy, một điểm sáng là tỷ lệ người dùng rời mạng (churn rate) giảm 8,5%, cho thấy những người dùng hiện tại đang gắn bó lâu hơn. Điều này gợi ý rằng Ethereum có thể đang xây dựng một cộng đồng ổn định hơn, nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc thu hút người dùng mới và tái kích hoạt người dùng cũ.

Tại sao hoạt động người dùng lại sụt giảm?

Dù Pectra mang đến nhiều cải tiến kỹ thuật, Ethereum vẫn đối mặt với những thách thức lớn khiến hoạt động người dùng không tăng như kỳ vọng.

Thiếu Narrative hấp dẫn

Ethereum từng dẫn đầu với các câu chuyện truyền cảm hứng như “DeFi Summer” hay “NFT Boom”. Tuy nhiên, hiện tại, hệ sinh thái thiếu một narrative đủ mạnh để thu hút sự chú ý của thị trường. Các EIP như EIP-7702 hay EIP-7691, dù quan trọng, lại quá kỹ thuật và khó truyền tải thành một câu chuyện dễ hiểu cho cộng đồng.

Trong khi đó, Solana khuấy động thị trường với memecoin, TON tận dụng Telegram để tiếp cận hàng triệu người dùng, còn Base nổi bật với trải nghiệm thân thiện và chiến dịch truyền thông từ Coinbase.

Ethereum, với các thuật ngữ như “Proto-Danksharding” hay “Verkle Trees”, không đủ sức cạnh tranh trong cuộc đua giành “thị phần chú ý” – yếu tố quyết định dòng tiền trong thị trường crypto.

Sự phân mảnh giá trị từ Layer-2

Layer-2 (Arbitrum, Optimism, Base) đã thành công trong việc giảm phí và tăng tốc độ giao dịch, nhưng lại vô tình làm lu mờ vai trò của ETH. Người dùng trên Layer-2 chủ yếu sử dụng stablecoin hoặc token riêng của Layer-2 (như OP, ARB), khiến ETH không còn là trung tâm của mọi hoạt động. Dù Pectra tăng dung lượng blob để hỗ trợ Layer-2, giá trị tích lũy vào ETH lại không tăng tương xứng.

Hệ quả là thanh khoản bị phân tán, và ETH dần mất đi vị thế “tài sản mặc định” như thời kỳ 2021, khi mọi giao dịch từ farming đến mint NFT đều cần ETH.

Cạnh tranh gay gắt từ các Blockchain khác

Trong khi Ethereum tập trung vào nâng cấp kỹ thuật dài hạn, các đối thủ như Solana, TON và Aptos đang chiếm lĩnh tâm trí thị trường. Solana thu hút người dùng bằng tốc độ, chi phí thấp và văn hóa memecoin sôi động. TON tận dụng hệ sinh thái Telegram để đưa hàng triệu người dùng mới vào Web3.

Những blockchain này không chỉ cạnh tranh về công nghệ mà còn vượt trội trong việc tạo FOMO và xây dựng cộng đồng. Ethereum, với phong cách “trưởng thành” và tập trung vào kỹ thuật, dường như đang mất dần sức hút với người dùng mới.

Hiệu suất Staking kém hấp dẫn

Pectra cải thiện staking với EIP-7251 và EIP-7002, nhưng lợi suất staking hiện chỉ khoảng 3% – thấp hơn cả trái phiếu chính phủ Mỹ. Trong bối cảnh rủi ro crypto vẫn cao, lợi nhuận này không đủ sức để các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận ổn định.

Ethereum có đang ở ngã rẽ nguy hiểm?

Sự sụt giảm hoạt động người dùng sau Pectra không đồng nghĩa với việc Ethereum đang thất bại. Ngược lại, hệ sinh thái vẫn sở hữu nền tảng kỹ thuật vững chắc, cộng đồng nhà phát triển đông đảo và mức độ phi tập trung cao nhất ngành. Tuy nhiên, trong một thị trường vận hành bằng cảm xúc và câu chuyện, Ethereum đang mất dần “ánh hào quang” trước các đối thủ nhanh nhẹn hơn.

Dù vậy, có những dấu hiệu tích cực. Việc giảm 8,5% tỷ lệ churn cho thấy Ethereum đang xây dựng một cộng đồng trung thành, sẵn sàng ở lại lâu dài. Pectra, cùng các nâng cấp sắp tới như Fusaka (tăng dung lượng blob lên 32-56) và Verkle Trees, hứa hẹn sẽ tiếp tục cải thiện hiệu suất mạng.

Vitalik Buterin, người đồng sáng lập Ethereum, cũng đang quay lại vai trò lãnh đạo tích cực hơn, có thể là động lực để hệ sinh thái tìm lại ngọn lửa. Tuy nhiên, để lấy lại vị thế dẫn đầu, Ethereum cần tạo narrative mới như một câu chuyện hấp dẫn, dễ hiểu, có thể truyền cảm hứng cho cả người dùng mới lẫn nhà đầu tư. Đồng thời, tăng tính kết nối với Layer-2 sẽ đảm bảo ETH vẫn là trung tâm giá trị. Học hỏi từ Solana hay Base để biến các nâng cấp kỹ thuật thành những câu chuyện thu hút cộng đồng.

Đế chế chưa sụp đổ, nhưng cần sống lại

Nâng cấp Pectra là minh chứng cho sự kiên trì của Ethereum trong việc xây dựng một hệ sinh thái bền vững, an toàn và mở rộng. Tuy nhiên, trong một thị trường crypto nơi tốc độ, cảm xúc và narrative dẫn dắt dòng tiền, Ethereum đang bị lu mờ bởi các đối thủ biết cách “kể chuyện” và tạo FOMO. Sự sụt giảm hoạt động người dùng không phải là dấu chấm hết, mà là lời cảnh báo rằng Ethereum cần làm nhiều hơn để kết nối với cộng đồng.