$LIBRA: Vụ rug pull 100 triệu USD khiến cả tổng thống Argentina dính phốt

Năm 2025, $LIBRA – một memecoin phát hành trên blockchain Solana – đã trở thành tâm điểm chú ý khi được chính Tổng thống Argentina Javier Milei công khai ủng hộ. Từ một đồng coin được quảng bá như “giải pháp tài chính” cho các doanh nghiệp nhỏ, $LIBRA nhanh chóng đạt đỉnh vốn hóa 4,56 tỷ USD, chỉ để rồi lao dốc hơn 90% trong vài ngày, khiến hàng ngàn nhà đầu tư mất trắng hàng triệu USD. Đằng sau cú “pump-and-dump” kinh điển này là một mạng lưới phức tạp của doanh nhân, chính trị gia và những chiêu trò thao túng trắng trợn. Vụ bê bối $LIBRA không chỉ là một bài học đắt giá cho người chơi memecoin mà còn phơi bày những góc tối của thị trường tiền điện tử.

$LIBRA là gì? Vì sao lại gây sốt?

Ra mắt vào đầu năm 2025, $LIBRA được giới thiệu như một memecoin “lấy cảm hứng chính trị”, hướng đến việc hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và startup tại Argentina – một quốc gia đang vật lộn với lạm phát và khủng hoảng kinh tế. Được phát triển trên nền tảng Solana – một blockchain nổi tiếng với tốc độ giao dịch nhanh và chi phí thấp – $LIBRA nhanh chóng thu hút sự chú ý nhờ vào lời quảng bá rầm rộ và sự xuất hiện của một nhân vật quyền lực: Tổng thống Javier Milei.

Ngày 14/2/2025, Milei gây sốc khi đăng bài trên X, gọi $LIBRA là “giải pháp tài chính mới cho người Argentina”. Bài đăng này đã kích hoạt một cơn sốt FOMO (Fear of Missing Out) chưa từng có.

Giá $LIBRA tăng vọt từ vài cent lên gần 5 USD chỉ trong vài giờ, đẩy vốn hóa thị trường đạt mức kỷ lục 4,56 tỷ USD. Các nhà đầu tư từ khắp nơi trên thế giới, đặc biệt từ Mỹ và Trung Quốc, đổ xô mua token, tin rằng đây là cơ hội “đổi đời” nhờ sự hậu thuẫn của một nguyên thủ quốc gia.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang đó là những dấu hiệu bất thường. Dữ liệu blockchain sau này cho thấy một lượng lớn token đã được mua bởi các ví ẩn danh ngay trước khi Milei đăng bài, một chiến thuật “sniping” điển hình trong thị trường memecoin. Chỉ vài ngày sau, $LIBRA sụp đổ hơn 94%, khiến hàng ngàn ví chịu lỗ tổng cộng 251 triệu USD. Vụ việc nhanh chóng chuyển từ một câu chuyện thành công sang một trong những vụ “rug pull” chấn động nhất trong lịch sử crypto.

Xem full chart tại MevX.

Hayden Davis và Kelsier Ventures: Kẻ chủ mưu hay nạn nhân của thị trường?

Ở trung tâm của vụ bê bối $LIBRA là Hayden Davis, CEO của Kelsier Ventures – một quỹ đầu tư mạo hiểm chuyên về các dự án blockchain.

EXPOSE: The faces behind the scam $libra promoted by @JMilei 👇🏻

The viral $LIBRA memecoin hyped by Argentina’s President Milei, skyrocketed to $4.5B market cap before collapsing by 90%. Behind it Hayden Mark Devis CEO of @KelsierVentures and his father Tom Davis + Arunkumar… pic.twitter.com/XU4upxD8RR

— Eye (@eyeonchains) February 16, 2025

Davis được cho là người đứng sau việc phát triển và quảng bá $LIBRA, nhưng những hành động của anh ấy đã làm dấy lên hàng loạt cáo buộc thao túng thị trường. Theo điều tra của CoinDesk, Davis sử dụng các bot giao dịch để “snipe” token ngay tại thời điểm ra mắt, mua vào với giá thấp và bán ra khi giá đạt đỉnh. Một số nguồn tin còn tiết lộ rằng anh đã chuyển hơn 507.500 USD qua nền tảng Bitget chỉ 42 phút sau khi chụp ảnh selfie với Tổng thống Milei vào ngày 13/2/2025.

Hơn nữa, Davis bị cáo buộc lặp lại chiêu trò này với memecoin $MELANIA, một dự án khác cũng sụp đổ tương tự. Những hành động này khiến cộng đồng crypto đặt biệt danh cho anh là “vua pump-and-dump”. Một báo cáo từ Buenos Aires Times cho biết Kelsier Ventures đã rút khoảng 100 triệu USD từ các pool thanh khoản của $LIBRA ngay trước khi token lao dốc. Dù Davis phủ nhận mọi cáo buộc và khẳng định vẫn nắm giữ 110 triệu USD, ông gọi vụ sụp đổ là “lỗi vận hành”, nhưng các bằng chứng blockchain chỉ ra rằng đây là một kế hoạch được tính toán kỹ lưỡng.

Thông tin rò rỉ từ CoinDesk còn gây sốc hơn khi tiết lộ rằng Davis từng khoe khoang về việc “kiểm soát” Tổng thống Milei thông qua việc hối lộ em gái ông, Karina Milei. Dù không có bằng chứng trực tiếp, những tuyên bố này đã làm dấy lên nghi ngờ về tính minh bạch của dự án và kéo cả gia đình Milei vào tâm bão.

Javier Milei: Hỗ trợ hay đồng lõa?

Sự tham gia của Tổng thống Javier Milei là yếu tố khiến vụ $LIBRA trở nên đặc biệt nhạy cảm. Là một nhà kinh tế theo trường phái tự do và một người ủng hộ tiền điện tử, Milei đã xây dựng hình ảnh như một nhà lãnh đạo tiên phong, sẵn sàng chấp nhận các giải pháp công nghệ mới. Tuy nhiên, bài đăng ủng hộ $LIBRA trên X đã đặt ông vào tình thế khó xử. Sau khi token sụp đổ, Milei lặng lẽ xóa bài đăng, một hành động bị cộng đồng crypto chỉ trích là thiếu trách nhiệm.

Trong một cuộc phỏng vấn trên Todo Noticias, Milei phủ nhận mọi cáo buộc thao túng, khẳng định ông chỉ “chia sẻ thông tin” về $LIBRA với thiện chí và không kêu gọi đầu tư. Ông cũng tuyên bố rằng chỉ khoảng 5.000 nhà đầu tư bị ảnh hưởng, chủ yếu là người nước ngoài, và chỉ “bốn hoặc năm người Argentina” chịu thiệt hại. Tuy nhiên, dữ liệu blockchain mâu thuẫn với tuyên bố này, cho thấy hơn 15.000 ví đã giao dịch $LIBRA với mức lỗ trung bình hơn 1.000 USD mỗi ví.

Vụ việc nhanh chóng leo thang thành một cuộc khủng hoảng chính trị. Quốc hội Argentina đã mở cuộc điều tra hình sự nhắm vào Milei, yêu cầu đóng băng tài sản của ông và người thân, bao gồm cả em gái Karina Milei. Một thẩm phán liên bang cũng ra lệnh công bố tài khoản tài chính của gia đình Tổng thống, làm gia tăng nguy cơ luận tội.

Tác động đến Solana và tương lai của memecoin

Cú sập của $LIBRA đã giáng một đòn mạnh lên hệ sinh thái Solana vào thời điểm ấy. Giá token SOL giảm đáng kể sau vụ bê bối, khi các nhà đầu tư mất niềm tin vào tính an toàn của các memecoin trên nền tảng này. Theo dữ liệu từ Dune Analytics, số lượng token mới ra mắt trên Pump.fun đã giảm 59% từ 71.735 xuống 28.898 trong chưa đầy một tháng. Các memecoin khác như $TRUMP và $MELANIA cũng bị nghi ngờ thao túng, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng niềm tin.

Nic Carter, đối tác tại Castle Island Ventures, tuyên bố rằng “kỷ nguyên memecoin đã chấm dứt” sau vụ $LIBRA. Ông ví thị trường memecoin hiện tại như một “sòng bạc nghiêng về phía nhà cái”, nơi các bot và đội ngũ phát triển thao túng giá để trục lợi. Tuy nhiên, một số ý kiến lạc quan hơn, như Armani Ferrante (Backpack) và Brian Armstrong (Coinbase), cho rằng memecoin là một “thử nghiệm quy mô lớn” của tài chính phi tập trung. Họ tin rằng, dù hiện tại đầy rủi ro, memecoin có thể tiến hóa để trở thành một phần quan trọng của hệ sinh thái blockchain.

Bài học cho người chơi memecoin

Vụ $LIBRA là một lời cảnh tỉnh đắt giá cho bất kỳ ai muốn tham gia thị trường memecoin. Dưới đây là những bài học quan trọng:

1. Đừng chạy theo FOMO từ người nổi tiếng: Sự ủng hộ của các nhân vật như Tổng thống Milei có thể tạo tâm lý đám đông, nhưng không đảm bảo tính hợp pháp của dự án.
2. Kiểm tra kỹ lưỡng phân bổ token: Các ví sở hữu lượng lớn token từ đầu thường là dấu hiệu của thao túng giá. Sử dụng các công cụ như Etherscan hoặc Solscan để phân tích.
3. Cảnh giác với memecoin gắn với chính trị: Những dự án được “chính trị hóa” thường dễ trở thành công cụ tuyên truyền hoặc thao túng tâm lý.
4. Hiểu rõ rủi ro của memecoin: Giá trị của memecoin thường dựa trên tâm lý thị trường, dễ bị bot và đội ngũ phát triển thao túng.
5. Đầu tư có trách nhiệm: Không bao giờ đặt cược số tiền bạn không thể mất, đặc biệt với các dự án mới ra mắt và thiếu minh bạch.

Kết luận

Vụ $LIBRA là một ví dụ điển hình cho thấy sự hào nhoáng của memecoin có thể che giấu những rủi ro chết người. Sự tham gia của Tổng thống Javier Milei, dù vô ý hay cố ý, đã làm trầm trọng thêm hậu quả, kéo theo một cuộc khủng hoảng niềm tin không chỉ trong cộng đồng crypto mà còn trong chính trị Argentina.

Dù $LIBRA có thể tiếp tục tồn tại với những đợt tăng giá ngắn hạn, nhưng tương lai của nó vẫn đầy bất ổn. Vụ bê bối này nhấn mạnh rằng, trong thị trường tiền điện tử, không có con đường tắt để làm giàu. Việc trang bị kiến thức, kiểm tra kỹ lưỡng và giữ cái đầu lạnh là cách duy nhất để tránh trở thành nạn nhân của những cú “rug pull” như $LIBRA.